การเข้าสุนัตหรือมาโซะยาวี ( Masuk Jawi ) คือพิธีขลิบหนังหุ้มปลายอวัยวะเพศของชายมุสลิม ทำให้แก่เด็กชายที่มีอายุประมาณ 8 – 12 ปี เป็นการปฏิบัติตามซุนนะห์หรือวิถีดำเนินชีวิตของศาสนาอิสลาม ที่มีนบีมุฮัมหมัด-ศาสดาของศาสนาอิสลาม เป็นแบบอย่าง จึงมีชื่อเป็นทางการว่าการเข้าสุหนัต** แต่ภาษาอาหรับเรียกว่า”คีตาน”
ภาพถ่ายขาวดำชุดที่เห็นนี้ เป็นภาพการเข้าสุหนัตหมู่เมื่อ 50 ปีก่อนของเด็กชาย11คน ชาวบ้านหัวทาง ตำบลพิมาน อำเภอเมือง จังหวัดสตูล ซึ่งเวลานั้นยังเดินทางไปมาลำบาก มีถนนแคบ ๆ พอให้จักรยานหรือมอเตอร์ไซค์วิ่งได้เท่านั้น
สิ่งที่น่าสังเกตุคือ เราจะเห็นการให้ความสำคัญต่อพิธีนี้จากการแต่งกายของเด็กชายทุกคน ที่สวมใส่เสื้อผ้าอย่างดี มีเครื่องประดับตกแต่งร่างกาย ทุกคนสวมหมวกซงเก๊าะ ( Songkok ) มีผ้ายาวผืนหนึ่งพันร่างกาย
ความหมายของผ้าที่พันนี้ อาจารย์อภินันท์ ฮะอุราอดีตประธานชมรมตาดีกาสตูล กรุณาให้คำอธิบายไว้ว่า ผู้ที่สะพายผ้าผืนพาดไหล่ข้างเดียวนั้น หมายความว่าจะเป็นผู้ครองตนตามหลักธรรมคำสอนของศาสนา ส่วนการสะพายพาดบ่าสองข้างหรือสะพายแบบตะเบงมานนั้นหมายถึง เป็นผู้มีจิตใจกล้าหาญแบบนักรบ
ก่อนถึงพิธีเข้าสุหนัต จะมีการเฉลิมฉลองเพื่อเป็นเกียรติแก่เด็ก โบราณจะให้เด็กขี่คอโชว์ตัวรอบหมู่บ้าน เมื่อใกล้ถึงเวลาก็นำเด็กไปอาบนำ้จนตัวเย็น แล้วนุ่งโสร่งผืนใหม่ เพื่อว่าเมื่อถึงเวลา”ขลิบ” เลือดจะไม่ออกมามาก
ผู้ที่ทำหน้าที่ขลิบเรียกว่า”โต๊ะมูเด็ง”( Mudim ) ต้องมีความชำนาญ สมัยนั้นยังไม่มีการใช้ยาฆ่าเชื้อและแอลกอฮอล์เช็ดแผลเหมือนทุกวันนี้ สิ่งที่ใช้แทนมีดคือไม้ไผ่เหลาจนบางและคมนำไปต้มจนสะอาด ปักไว้บนท่อนต้นกล้วยเพื่อไม่ให้สัมผัสกับอะไรอย่างอื่นนอกจากอากาศ เมื่อขลิบเสร็จก็จะโยงผ้าโสร่งกับเพดานบ้านเป็นรูปกระโจมเพื่อไม่ให้เนื้อผ้าสัมผัสกับแผล แผลจะได้รับการดูแลไม่ให้สกปรก เมื่อ 50 ปีก่อน ยังไม่มียาฆ่าเชื้อ หรือยาปฏิชีวนะใช้กันเหมือนทุกวันนี้
หลังจากนั้นเด็กชายก็จะต้องกล่าวคำปฏิญานภาษาอาหรับ 2 ประโยคต่อหน้าพยานอย่างน้อย 2 คน ประโยคแรกเป็นการปฏิญานต่อพระเจ้าแปลว่า ไม่มีพระเจ้าอื่นใดนอกจากอัลเลาะห์ ประโยคที่สองเป็นการปฏิญานต่อศาสดาแปลว่า นบีมุฮัมหมัดเป็นรอซูล(ผู้เผยแพร่ศาสนา)ของพระองค์
เมื่อครบถ้วนแล้วเด็กชายคนนั้นก็เป็นมุสลิมโดยสมบูรณ์
50 ปีก่อนการเข้าสุหนัตทำตามความสะดวก ไม่มีฤดูกาล แต่ทุกวันนี้ เดือนมีนาคมและเดือนเมษายน กลายเป็นฤดูกาลเข้าสุหนัต เพราะเป็นช่วงเวลาปิดเทอมของเด็กๆ และผู้ทำการขลิบหนังหุ้มปลายอวัยวะเพศคือบุคคลากรทางการแพทย์ ไม่ใช่โต๊ะ
มูเด็งอีกต่อไปแล้ว ทั้งยาชายาแก้ปวดและยาแก้อักเสบตลอดจนยาฆ่าเชื้อ ช่วยให้เด็กชายผ่านพิธีนี้ไปได้ง่ายขึ้น
หลายๆแห่งในสตูล ยังให้ความสำคัญกับพิธี มีการเฉลิมฉลองและมีการแต่งกายให้เด็กอย่างสวยงาม
50 ปีที่ผ่านมา อิสลามมิกชนในสตูลยังมั่นคงในวิถีอิสลาม ยังคงมีวัตรปฏิบัติเช่นที่บรรพชนเคยปฏิบัตินั่นคือปฏิบัติตามแนวทางของนบี.