เรียนรู้ ศาสนาอิสลาม สำหรับผู้ที่ไม่ใช่มุสลิม

อิสลาม ในเชิงภาษา หมายถึง การยอมจำนน การเชื่อฟังโดยดุษณี และด้วยเหตุนี้ศาสนาอิสลาม จึงมีชื่อว่า อิสลาม เนื่องจากเนื้อหาทั้งหมด คือ การที่มนุษย์ยอมจำนนต่อพระผู้เป็นเจ้าของทุกสรรพสิ่งโดยดุษณี ซึ่งผลของการยอมจำนนของมนุษย์ คือการที่เขาไม่เคารพภักดีผู้ใด นอกจากพระเจ้า และไม่อยู่ภายใต้คำสั่งของใครนอกจากพระองค์

ภาคความเชื่อ เรียกว่า “อะกีดะฮ์” คือ ความเชื่อหลัก ได้แก่ ความเชื่อ ต่อพระผู้เป็นเจ้า ความเชื่อต่อศาสดา และความเชื่อต่อชีวิตหลังความตาย

ภาคศาสนบัญญัติ เรียกว่า “อะฮ์กาม” คือ ภารกิจของผู้นับถือศาสนาอิสลาม ที่จะต้องปฏิบัติตามกฎเกณฑ์ต่างๆ ของศาสนา ซึ่งในทัศนะของอิสลาม ไม่มีการกระทำใดที่ไม่เกี่ยวข้องกับหลักศาสนบัญญัติ โดยหลักของศาสนบัญญัติ แบ่งออกเป็น ห้าประการ ได้แก่

-วาญิบ หมายถึง สิ่งที่จำเป็นต้องปฏิบัติ หากไม่ปฏิบัติเท่ากับได้กระทำบาป และละเลยต่อคำสั่งสอนของศาสนา เช่นการนมาซ การถือศีลอดในเดือนรอมฎอน

-มุสตาฮับ หมายถึง สิ่งที่ปฏิบัติแล้วได้ผลบุญ หากไม่ปฏิบัติ ไม่ถือเป็นการกระทำความผิดใดๆ แต่การปฏิบัติถือเป็นสิ่งที่ดีกว่า เช่น การบริจาคทาน การช่วยเหลือผู้อื่น

-มุบาฮ์ หมายถึง การปฏิบัติหรือละเว้นมีค่าเท่ากัน ไม่มีผลบุญหรือบทลงโทษสำหรับผู้กระทำ เช่น การกิน การดื่ม หรือ กิจกรรมทั่วไป ที่ไม่ได้มีจุดประสงค์เพื่อแสวงหาความใกล้ชิดต่อพระเจ้า

-มักรุฮ์ หมายถึง การกระทำที่สนับสนุนให้ละเว้น แต่ไม่มีบทลงโทษสำหรับผู้ปฏิบัติ เช่น การนอนคว่ำ

-ฮาร่าม หมายถึง การกระทำที่เป็นบาป และหากกระทำถือว่าเป็นการฝ่าฝืน และการไม่ปฏิบัติมัน เช่น การดื่มเหล้าเมาสุรา

ในหลักการนี้ เรียกอีกชื่อหนึ่งว่า “ฟุรุอุดดีน” ได้ด้วยเช่นกัน

ภาคจริยธรรม เรียกว่า อัคลาค หมายถึง จริยธรรม คำสอน ต่างๆ ที่ทำให้มนุษย์รู้จัก สิ่งที่ควร และไม่สมควรกระทำ ซึ่งภาคจริยธรรมของอิสลาม จะเป็นสิ่งที่สอดคล้องกับ สามัญสำนึกของมนุษย์

การปฏิบัติและให้ความสำคัญกับทั้งสามภาค ในทัศนะของอิสลาม คือ หนทางสู่การประสบความสำร็จในวิถีชีวิตของมนุษย์ ทั้งในโลกนี้ และโลกหน้า

คุณลักษณะที่โดดเด่นของอิสลาม

ในเรื่องคุณลักษณะเด่นของอิสลาม มีอยู่มากมายหลายประการ แต่เราจะพูดถึง ลักษณะเด่นที่สำคัญดังนี้

1 อิสลามเป็นศาสนาที่สอนให้ ยึดความเมตตาต่อทุกๆ สิ่งถูกสร้าง ศาสนานี้ ได้วางสิทธิต่างๆ ของมนุษย์ หรือ สิ่งที่ไม่ใช่มนุษย์ โดยมีความเมตตาเป็นฐานราก เช่น สิทธิของเด็กกำพร้ำ สิทธิของผู้ยากไร้ สิทธิของสามี-ภรรยา สิทธิของ บิดา-มารดา สิทธิของบรรดาสัตว์ต่างๆ สิทธิของพืชพันธ์ุ และการรักษาสิ่งแวดล้อม

2 อิสลามเป็นศาสนาที่ต่อต้าน ความอยุติธรรม การกดขี่ การละเมิด ความโหดร้ายป่าเถื่อน ความอวิชชา ความโง่เขลา และการยึดความยุติธรรมเป็นหลัก

3 อิสลามเป็นศาสนาที่เปลี่ยนแปลงอาหรับยุคอวิชชา ที่สามารถฝังลูกสาวตนเองทั้งเป็น หรือ ทำสงครามเพราะอูฐเพียงตัวเอง ให้กลายป็นผู้ที่ใฝ่หา ปัญญา และคุณธรรม และในอัลกุรอ่าน มีคำว่า ปัญญา และ ความคิด ใคร่ครวญ มากกว่า 50 ครั้ง ซึ่งเป็นการแสดงให้เห็นถึง การให้ความสำคัญกับการใช้สติปัญญา การใช้ความคิด ตัวอย่างเช่น

โองการอัลกุรอ่าน “แท้จริงในการสร้างชั้นฟ้าทั้งหลายและแผ่นดิน การสับเปลี่ยนกลางคืนและกลางวัน เรือที่วิ่งอยู่ในทะเล พร้อมด้วยสิ่งที่อำนวยประโยชน์แก่มนุษย์ และน้ำที่อัลลอฮฺได้ทรงหลั่งลงมาจากฟากฟ้า ทรงให้แผ่นดินมีชีวิตชีวาขึ้นด้วยน้ำนั้นหลังจากที่มันตายไปแล้ว และทรงให้สัตว์แต่ละชนิด แพร่สะพัดไปทั่วแผ่นดิน และทรงให้ลมพัดเปลี่ยนทิศทาง และทรงให้เมฆกำหนดผันแปรไประหว่างฟากฟ้าและแผ่นดิน แน่นอนสิ่งเหล่านี้ล้วนเป็นสัญญาณแก่กลุ่มชนที่ใช้ปัญญา” (อัล-กรุอาน บทอัลบะเกาะเราะฮฺ โองการที่ 164)